قسمت هایی از عناوین

شعبه :

سيستم عمليات حسابداری شعب :

2- حسابداری شعبی که کليه اسناد مالی و دفاتر حسابداری آنها به طور مجزا از دفتر مرکزی نگهداری می شود که اصطلاحا بدان شعب با دفاتر مستقل می گويند .

شعب فاقد دفاتر مستقل ( سيستم متمرکز ):

موجودی کالا اول دوره شعبه

کالای ارسالی به شعبه

بدهکاران شعبه

کالای شعبه

بانک شعبه

هزينه های شعبه

روش قيمت فروش ( قيمت خرده فروشی )

روش قيمت تمام شده

مثال :

شرکت سهامی خورشید در اول فروردین سال 1379 شعبه ای درتبریزافتتاح نمود و کالایی به قیمت فروش (خرده فروشی )

طبق صورتحساب ارسالی از شعبه تبریز عملیات مالی شعبه مذکور به شرح زیر است :

فروش نقدی(وجه ارسال شده) 302000

فروش نسیه 400000

وجه دریافتی از بدهکاران 324000

تخفیف اعطایی به بدهکاران از قیمت فروش 6000

سرفصلهايی که در دفاتر مرکز افتتاح می شود عبارت اند از :

مثال :

شرکت سهامی آلفا محصولاتش را به قیمت تمام شده به حساب شعبه منظور می نماید.

اطلاعات به شرح زیر است:

موجودی کالای شعبه 90000

کالای ارسالی به شعبه 1800000

فروشهای نقدی که وجه آن حواله شده 2061000

کالای برگشتی از شعبه 76500

اطلاعات زیر مربوط به اداره ی مرکزی است:

موجودی کالا در اول فروردین 1379 450000

خرید 6750000

فروش 5625000

موجودی کالا در آخر اسفند 1379 1350000

مثال :

شرکت سهامی البرز ارسالی به شعبه قزوین را با قیمت تمام شده بعلاوه 25% صورتحساب می نماید .

اطلاعات مربوط به شعبه می باشد :

موجودی کالای شعبه در اول فروردین 546000

کالای ارسالی به شعبه 2400000

کالای برگشتی از شعبه 150000

فروشهای نقدی 2520000

موجودی کالای شعبه در آخر دوره 270000

سودنسبت به خرید 25%است ولی نسبت به فروش 20%است

تعدیل موجودی کالای شعبه در اول فروردین

(قیمت تمام شده و هزینه ):

موجودی های کالا در موسسات توليدی :

در موسسات توليدی به جای استفاده از يک حساب موجودی کالا از سه گروه حساب استفاده می گردد .

1- مواد اوليه

2- کالای در جريان ساخت

در ترازنامه :

مانده حساب های سه گروه موجودی کالا به ترتيب زير در تراز نامه منعکس می گردد :

موجودی کالا:

مواد اوليه **

کالای در جريان ساخت **

کالای ساخته شده **

موجودی کالای ساخته شده و کالای در جريان ساخت از سه گروه مختلف هزينه ساخت به شرح زير تشکيل می شود :

1 - مواد خام مستقيم

2 - دستمزد مستقيم

مبلغ دستمزد مستقِيم با توجه به کنترل حساب دستمزد و هزينه های سربار در صورتحساب توليد درج می شود .

هزينه های مواد خام و دستمزد کارخانه که درتوليد مصرف می شوند به دو گروه مستقيم و غير مستقيم طبقه بندی می شوند .

دستمزد مستقِيم :

شامل هزينه دستمزد کارگران توليدی است که به طور مستقيم در تبديل مواد اوليه به محصول نهايی اشتغال دارند.

سيستم های هزينه يابی و روش های گرد آوری هزينه در يک واحد توليدی بر اساس فرايند توليد در آن واحد پی ريزی می گردد به طور کلی دو روش هزينه يابی وجود دارد .

1- هزينه يابی سفارش کار

روش هزينه يابی سفارش کار :

مواد :

قبل از زمانیکه توليد يک کالا شروع شود قسمت توليد اقدام به خريد اقلام می نمايد .

استفاده از روش ثبت دايمی موجودی ها دارای سه مزيت می باشد :

محاسبه ی دقيق مواد خام به سفارشات مختلف و سربار امکان پذير می باشد .

امکان تطبيق موجودی شمارش شده را با مانده دفتری مواد اوليه می دهد .

دستمزد کارخانه :

در حسابداری دستمزد کارخانه دو هدف اصلی وجود دارد

الف : تعيين مبلغ صحيح دستمزد که بايد در هر دوره مالی يا دوره توليد پرداخت گردد .

هزينه حقوق و دستمزد از خلاصه اوقات کار طی ليست حقوق و دستمزد به دو قسمت دستمزد مستقيم و غير مستقيم تفکيک می گردد .

سربار کارخانه :

شامل کليه هزينه های ساخت کالا بجز مواد مصرفی مستقيم و دستمزد مستقيم می باشد .

نرخ جذب سر بار :

مبناهايی که برای محاسبه نرخ سر بار از پیش تعیین شده بکار برده می شود عبارت اند از :

1- واحد محصول

2- بهای مواد مستقیم

3- دستمزد مستقیم

4- ساعات کار مستقیم

مثال :

اگر دستمزد مستقیم یک سفارش کار مبلغ 200000و نرخ جذب سربار 50% دستمزد مستقیم باشد هزینه سربار جذب شده مربوط به سفارش مذکور به ترتیب زیر در حسابها ثبت می شود :

کار در جریان ساخت 100000

نحوه ثبت فروش سفارشات تکمیل شده:

مثال :

تراز آزمايشیدراول فروردين سال 1379از دفاترشرکت توليدی نيکوکهازروش هزينه يابی سفارش کاراستفاده می نمايد استخراج شده است .

2- مواد صادره از انبار برای مصرف در توليد که از خلاصه حواله انبار استخراج شده است :

مواد خام الف 2400000

مواد خام ب 2700000

مواد خام پ 2250000

تفکيک مواد مصرف شده به شرح زير است :

سفارش شماره 100 1800000

سفارش شماره 101 3900000

سفارش شماره 102 3300000

سربار کارخانه 450000

9- فروش و قیمت تمام شده کالای فروش رفته براساس فاکتورهای فروش و حواله های خروجی انبار :

ثبت :

حسابهای دريافتنی 43500000

حساب فروش 43500000

حساب قيمت تمام شده کالای فروش رفته33000000

10- دريافتهای نقدی 45000000 ريال

 

صندوق 45000000

موجودی نقد و بانک 10500000

حسابهای دريافتی 9450000

موجودی مواد اوليه 4500000

کار در جريان ساخت 3000000

کالای ساخته شده 6000000

قیمت تمام شده کالای فروش رفته 33000000

يش پرداخت هزينه ها 120000

تاسيسات وتجهيزات 127500000

روش هزینه يابی مرحله ای در صنایع تولید کننده محصولات شیمیایی ، نفت ، نساجی ، سیمان ، پلاستيک و غيره مورد استفاده قرار می گيرد در این گونه صنایع تولید بی وقفه ادامه دارد .

به دلایل ذکر شده روش های هزینه يابی مرحله ای غالبا روش های حسابداری صنعتی تولید انبوه يا مداوم ناميده می شوند .

 

برای مثال :

و سپس جهت تکميل نهايی به مرحله بسته بندی منتقل می شوند کالايی که ساخت آنها به پايان رسيده به انبار کالای ساخته شده ارسال خواهد گرديد .

دوائر خدماتی دوائری است که خدماتی را به طور غیر مستقیم در جهت ساخت محصول ارائه می دهند .

انتقال حساب بين دوائر خدماتی و تولیدی به ترتیب زیر است :

1- محاسبه معادل آحاد تکمیل شده :

تکميل موجودی کالای در جریان ساخت اول **

کالای تکمیل شده و منتقل شده به انبار کالای ساخته شده **

کالای در جریان ساخت آخر **

معادل آحاد تکمیل شده **

فرض کنيد دايره نيروگاه در يک ماه 750هزارکيلو وات برق توليدی نمودهوجمع هزينه های مربوط به اين دايره خدماتی بالغ بر 4500000 ريال يا 6 ريال برای هر کيلو وات می باشد .

حال اگربرای مثال کارخانه ای دارای دومرحله باشد ودرطی ماه مصرف مرحله يک 450000 کيلو وات و مصرف مرحله دو 300000 کيلو وات باشدسهم اين مرحل از هزينه برق به ترتيب 2700000 ريال و 1800000 ريال می باشد .

مثال :

تعدادمحصول تکميل شده مرحله يک 4500 واحد می باشد ودر پايان دورهتعداد 500 واحد که از نقطه نظر مواد 100% تکميل واز نظر دستمزد و سربار( هزینه های تبدیل )60 % تکميل موجود باشد .

 

محاسبه قيمت تمام شده واحدهای انتقالی به مرحله :2

قيمت تمام شده واحدهای انتقالی 13050000 = 2900 × 4500

محاسبه قيمت تمام شده کالای در جريان ساخت مرحله 1 :

مثال :

اطلاعات زيرمربوط به عمليات مرحله سوم کارخانهتوليدی تهران در طی شهريور ماه سال 1379 می باشد .

هزينه های زير در طول شهريور ماه در مرحله 3 بوقوع پيوسته است

دستمزد مستقيم3600000 ريال

سربار کارخانه2700000 ريال

ساير اطلاعات اضافیبه شرح زير است :

محصول انتقالی به مرحله 42000 واحد

موجودی در جريان پايان شهريور500 واحد 2 تکميل شده

نحوه ثبت حسابداری هزینه يابی مرحله ای :

هزینه های مواد خام و دستمزد مستقیم و سر بار تعلق گرفته به آن مرحله در بدهکار حساب کار در جريان ساخت ثبت شده واين هزینه های انباشته از يک مرحله به مرحله بعدی انتقال می يابد .

کالای درجريان ساخت ومفهوم آحاد تکمیل شده درمراحل :

بنابراين هزینه های توليد بین واحدهای تکمیل شده هر مرحله و واحدهای نيمه ساخت تسهيم و سر شکن می شود

گزارش قیمت تمام شده :

- گزارش هزینه ساخت در هر مرحله

- محاسبه قیمت تمام شده هر واحد درهر مرحله

اگر يکی از محصولاتی که در ضمن عمليات ساخت يک محصول اصلی بدست می آيد نسبت به محصول اخير داری ارزش کمتری باشد آنرا محصول فرعی گويند .

قیمت تمام شده محصول فرعی معادل ارزش آن پس کسر هزینه های اضافی جهت فروش آن می باشد .

استاندارد های هزینه مواد و انحراف هزینه مواد مستقیم :

1-استاندارد مقدار (مصرف)مواد

2-استاندارد نرخ مواد (قیمت مواد)

 

انحراف نرخ

استاندراد های مربوط به هزینه دستمزد بشرح زیر است : 1- ساعات کار کارگران که اصطلاحا بدان استاندارد مصرف یا کارآیی نیز می گویند .

انحراف سربار کارخانه :

لازم است این دو گروه هزینه ونقششان در برآورداستاندارد هزینه سربار کارخانه مورد بررسی قرار گیرد. بر اساس طبقه بندی هزینه ها از طریق گرایش به تغییر د ارتباط با تغییر درسطح تولید و حجم فعالیت برخی بطور مستقیم با تغییرات در سطح تولید تغییر می کنند و برخی بطور نسبی ثابت می مانند .

گروه اول را هزینه های ثابت و گروه دوم را هزینه های متغیر می گویند .

نرخ استاندارد سربار( ثابت و متغیر ) کارخانه بر اساس 100% درصد ظرفیت تولیدعادی تعیین می شود. انحراف هزینه سربار کارخانه از استاندارد ناشی از دولت می باشد

مثال :

شرکت خوبان از روش هزینه یابی استاندارد جهت تعیین قیمت تمام شده محصول خود استفاده می نماید . برآورد سربار و میزان ساعات کار در سطوح مختلف ظرفیت به زیر شرح است :

نرخ استاندارد سربار کارخانه برای هر ساعت کار مستقیم

نرخ سربار کارخانه از دو قسمت تشکیل شده است.

الف- تولید بالاتر یا پائین تر از 100% درصد ظرفیت عادی .

ب-هزینه های واقعی انجام یافته به میزانی بالاتراز رقم پیش بینی شده(بودجه)باشد .

عامل اول : تولید بالاتر یا پائین تر از ظرفیت عادی کار خانه باعث انحراف حجم و عامل دوم باعث انحراف قابل کنترل می گردد .

انحراف نامساعد 45000 ریال سربار کارخانه شامل دو انحراف است.

1- انحراف نامساعد حجم (تولید در سطحی کمتر از ظرفیت عادی 100% ) .

طبق اطلاعات قبل هزینه سربار در سطح فعالیت 80% ظرفیت عادی برای استاندارد تولید واقعی 540000 ریال است که با سربار واقعی 549000 ریال 9000 ریال تفاوت دارد که نشان دهنده انحراف نامساعد قابل کنترل می باشد.

جمع سر بار نامساعد

( انحراف حجم + انحراف قابل کنترل ) سربار کارخانه

نحوه اعمال استانداردها در حسابها:

اهمیت برابری تعدادآحاد تولید شده و فروختهشدهرا می توان به شرح زیرخلاصهنمود:

علت این امر مساویبودن مخارج سربار ثابت کارخانه به عنوانبخشیازقیمتتمام شدهکالایفروش رفته درروش هزینه یابی جذبی یا مبلغ مخارج سربارثابتکارخانه به

عنوان هزینه دوره در روش هزینه یابی مستقیم است.

سطح تولید است .

هزینه های مخلوط :

تغییرات هزینه های ثابت و متغیر به علت تغییرات درسطح تولید :

مثال :

اگرهزینه های ثابت جدید برای افزایش سطح تولید،5 میلیون ریال باشد دراینصورت جمع هزینه های ثابت این شرکت 15 میلیون ریال خواهد شد . همچنین فرض کنید که این شرکت با ظرفیت جدید خود می تواند حداکثر 3000

تجزیه و تحلیل قیمت تمام شده - سطح تولید - سود :

صورت سود و زیان به فرم حاشیه سود :

شکل کلی صورت حساب سودوزیان به فرم حاشیه سود به شرح زیر است :

در این فرم ازصورت سود وزیان کلیه هزینه های متغیر

با یکدیگر جمع شده و از فروش کسر می گردد .

به ما به التفاوت این دو مبلغ جمع حاشیه سود گفته می شود و به همین دلیل است که به این فرم ازصورت سود و زیان صورت سود و زیان به فرم حاشیه سود می گویند.

چنانچه :

1- اگرحاشیه سود بیشتر از هزینه های ثابت باشد سود حاصل می گردد .

2- اگرحاشیه سود کمتر باشد موسسه متحمل زیان می شود

مزیت صورت سود و زیان به فرم حاشیه سود نسبت به شکل سنتی آن :

از هر روشی برای تهیه این صورت مالی استفاده کنیم لازم است که هزینه های ثابت و هزینه های متغیر مشخص باشد . چون در صورت سود و زیان به فرم حاشیه سود

جمع مبلغ فروش

هزینه متغیر و قیمت فروش هر واحد است . توجه کنید :

در صد روش اول جمع حاشیه سود تقسیم بر جمع مبلغ فروش می گردد. این درصد عبارتست از :

متغیر از 100% یا از تفاضل نسبت هزینه متغیر از یک

استفاده کرد:

راحت ترین روش (در برخی از مواقع تنها روش ) محاسبه

درصد هزینه های متغیر، حاشیه سود هر واحد از تولید

یا درصد حاشیه سود بستگی به اطلاعات دقیق موجود دارد.

تکنیک های تجزیه وتحلیل قیمت تمام شده سود:

1- برای تجزیه وتحلیل قیمت تمام شده - سطح تولید- سود می توان از دو تکنیک مختلف استفاده کرد.

3-از تکنیکهای مربوط می توان برای محاسبه مبلغ و تعداد استفاده کرد.

به روش دوم محاسبه نقطه سربسر،تکنیک حاشیه سود گفته می شود

 

با استفاده از فرمول زیر می توان تعداد واحد را محاسبه نمود :

آخرین مرحله در تکنیک معادله سود با تنها مرحله تکنیک حاشیه سود مطابقت دارد زیرا تکنیک حاشیه سود ناشی از تکنیک معادله سود .

 

سوال:

وقتی سود خالص مشاهده شد چگونه باید تشخیص داد که منظوراز سود خالص قبل از کسر مالیات و یا بعداز کسر مالیات است؟

مفروضات تجزیه وتحلیل قیمت تمام شده - سطح تولید- سود:

4- درمحدوده معینی ازتولید،جمع هزینه های ثابت و هزینه متغیر هر واحد از تولید ثابت هستند .

6- اختلاف قابل توجهی بین مانده حساب موجودی کالای ساخته شده اول دوره و پایان دوره وجود ندارد . یعنی واحدهای تولید شده و فروخته شده مساوی هستند .

تجزیه و تحلیل قیمت تمام شده - سطح تولید - سود در مورد شرکتهای چند محصولی:

به تجدید نظر در مدل قیمت تمام شده - سطح تولید- سود

را فراهم می سازد .

ترکیب و فروش تجزیه و تحلیل قیمت تمام شده - سطح تولید- سود .

1- تعیین ترکیب فروش است .

روشهای محاسبه میانگین موزون:

1-جمع حاشیه سود تقسیم بر مجموع تعداد کالاهای فروش رفته می شود.

4- در این مرحله جوابی که از مرحله سوم به دست آمده

- سطح تولید - سود نیز تغییر می نماید .

 

هزینه یابی مستقیم و هزینه یابی جذبی:

در یک دوره مساوی با تعداد آحاد فروش است .

کلیه مخارجی که برروی کالاهای به فروش نرسیده

اهمیت برابری تعداد آحاد تولید شده و فروخته شده را می توان به شرح زیر خلاصه نمود :

بخشی ازمبلغ ازمخارج سربارثابت کارخانه ( هزینه یابی جذبی) بر روی آحاد تولید سرشکن شده است و هنوزبه عنوان موجودی کالای ساخته شده پایان دوره است .

بنابراین بخشی از مبلغ نباید به عنوان هزینه دوره درنظر

مستقیم سود کمتری نسبت به روش هزینه یابی جذبی

مقدمه:

برای حل اين مسئله مقرر گرديد كه از اول سال 1988 ميلادی كليه موسسات تهيه صورت تغييرات در وضعيت مالی را متوقف كنند . به جای آن صورت جريان های نقدی

را تهیه نمایند .

6- علل تغييرات در مبلغ وجوه نقد و يا معادل نقدی ابتدا و پايان دوره مالی

فعاليت های عملياتی :

معادل نقدی محدود می شود به اقلام كوتاه مدتی كه به سرعت قابليت تبديل به وجوه نقد را دارند.

صورت جریان های نقدی خلاصه ای از رويدادهای نقدی در طی دوره مالی است. به هر حال ثبت دفاتر بر مبنای تعهدی انجام می گيرد و نه بر اساس وجوه نقد.

باید بر روی بقيه دارایی های ، بدهی ها يا حقوق صاحبان سرمايه نيز موثر باشد . تغيير دراين حسابها ماهيت رويداد نقدی را روشن می سازد .

مثال :

قیمت تمام شده اوراق بهادار فروخته شده 4.400.000

زیان ناشی از فروش (400.000 )

وجوه نقد حاصل از فروش اوراق بهادار 4.000.000

درک نحوه این محاسبات علاوه بر اين كه نحوه محاسبات جریان های نقدی را نشان می دهد بلکه درک و شناخت از صورت سود و زیان و ترازنامه را نيز بیشتر می كند

دریافت های نقدی از مشتريان :

به هر حال هر گاه فروش به صورت نسيه انجام شوداين تفاوت ایجاد می شود . اگر مانده حساب بدهكاران در طی دوره مالی افزایش يافته باشد . مبلغ فروش نسيه بیشتر از مبلغ وجوه جمع آوری شده از بدهكاران بوده است .

کاهش درمانده حساب بدهکاران + فروش دریافت های

= نقدی

افزایش درمانده حساب بستانکاران- خالص از مشتریان

 

درمثال شرکت هوشمنداطلاعات موجود مشخص میسازد كه

درطی سال1370مانده حساب بدهكاران مبلغ3٫000٫000

90٫000٫000افزایش داشته است . صورت سود

کاهش درمانده حساب بهره دریافتنی + درآمد بهره

=

افزایش درمانده حساب بهره دریافتنی- بهره دریافتنی

 

بنابراين مبلغ دريافتی اين شركت بابت درآمد بهره مساوی بوده است با :

درآمد بهره 600.000

اضافه می شود:

در صورت جریان های نقدی مبالغ مربوط به دریافت وجوه نقد بهره وسود سایرشرکت ها تحت یک عنوان ارائه می گردد. دقت کنید :

درآمد بهره 700٫000

سود دریافتی سهام سایر شرکتها 300٫000

دریافت بهره وسودسرمایه گذاری درسایرشرکتها 1٫000٫000

پرداخت های نقدی بابت هزینه ها:

هزینه هایی که در صورت سود و زیان می آیند نمایانگر ارزش کالاها و خدماتی هستند که دوره مالی مورد استفاده قرارمی گیرند. به هر حال ممکن است مبلغ هزینه ها به طور قابل ملاحظه ای متفاوت با مبلغ پرداختی وجوه نقد

ثبت مربوط به هزینه استهلاک ، وجوه نقدی را از شرکت خارج نمی کند ولی بر اساس حسابداری تعهدی جمع هزینه ها را افزایش می دهد . بنابراین در تبدیل هزینه ها از مبنای تعهدی به مبنای نقدی باید هزینه استهلاک را از جمع هزینه ها کسر کرد.

دومین عاملی که می تواند باعث تفاوت مبلغ هزینه ها و پرداخت نقدی بابت آنها شود . مربوط به عامل زمان بین شناسایی هزینه ها و پرداختهای واقعی برای آنها است در حسابداری هر گاه از کالا یا خدمتی استفاده گردد به عنوان هزینه شناسایی می شود.

پرداخت هزینه ها می تواند :

(1) زودتر از دوره مالی (2) در طی دوره مالی و (3) در دوره بعد از وقوع هزینه باشد .

که نحوه برخورد با هر یک عبارتست از :

(1) اگر پول این هزینه ها از قبل پرداخت شود باعث به وجود آمدن دارایی می شود که به آن پیش پرداخت اطلاق می گردد .

لذا هر گاه در طی دوره مالی مانده حساب پیش پرداخت هزینه ها افزایش یابد پرداخت نقدی بابت هزینه ها بیش از مبالغی است که به عنوان هزینه شناسایی می شود .

روابط بین پرداختهای نقدی و هزینه ها را می توان به شرح زیر خلاصه کرد:

در صورت جریان های نقدی پرداخت های نقدی بابت بهره ومالیات بردرآمد به صورت مجزا از پرداخت های شرکت نشان داده می شود .

پرداخت وجوه نقدی بابت مواد اولیه یا کالا وهزینه های عملیاتی:

پرداخت بابت خریدمواداولیه یا کالا 49500000

” ” هزینه های عملیاتی 26900000

” ” مواداولیه یاکالاوهزینه های عملیاتی

پرداخت وجوه نقد بابت بهره و مالیات:

هزینه بهره ومالیات بر درآمد را باهمان روشی که درمورد هزینه های عملیاتی بکارگرفته شد تبدیل به پرداختهای نقدی می شود .

محاسبات مبلغ پرداخت هزینه بهره به شرح زیر است :

هزینه بهره 3500000 کسر می شود :

افزایش در مانده حساب بهره پرداختنی 700000

عوامل موثربر ایجاد تفاوت بین سود خالص و خالص وجوه ناشی از فعالیت های عملیاتی :

2- کلیه تعدیلاتی که برروی فروش خالص، قیمت تمام شده کالای فروش رفته و هزینه ها انجام شده است نمایانگر اختلاف عملیاتی است .

فرم کلی این محاسبات رامی توان به شرح زیرخلاصه نمود:

سود خالص

اضافه می شود :هزینه هایی که در طی دوره مالی وجوه نقدی را از شرکت خارج نکرده اند .

کسر می شود :

درآمد که منجر به دریافت نقدی در طی دوره نشده اند .

پرداخت های نقدی عملیاتی که به عنوان هزینه دوره ثبت نگردیده اند .

درآمد های غیر عملیاتی که درمحاسبه سود خالص به درآمد اضافه شده اند .

جریانهای نقدی ناشی از فعالیتهای سر مایه گذاری :

اطلاعات بیشتر راجع به فعالیت های سرمایه گذاری را می توان به راحتی ازمقایسه حسابهای داراییهای مربوطه و تغییرات آنها در طی دوره مالی به دست آورد .

وجوه نقد حاصل از فروش دارایی های ثابت :

مجموع خالص بستانکار:کل مبالغ بستانکار شده دارایی ها منهای جمع بدهکار استهلاک انباشته دارایی های ثابت در زمان فروش است .

جریان های نقدی ناشی از فعالیت های تامین مالی را بسیار راحت تر می توان نسبت به فعالیت های سرمایه گذاری محاسبه نمود زیرا کم اتفاق می افتد که فعالیت های تامین مالی ٬ درآمد یا هزینه فرعی ایجاد کند .

سوال :

اندازه گیری دریافتهای نقدی ناشی ازدریافت وام های کوتاه مدت در طی دوره مالی بدون بررسی دقیق دفتر روزنامه دریافتی صندوق امکان دارد ؟

بله مبلغ بستانکارشده حساب اسنادپرداختنی است پرداختهای نقدی باز پرداخت وام کوتاه مدت نیز مبلغی است که حساب اسناد پرداختنی بدهکار شده است .

پرداخت سود به سهامداران :

رابطه بین صورت جریان های نقدی و ترازنامه :

سرمايه گذاری در اوراق قرضه و دلایل آن:

1- نرخ بهره اوراق قرضه بيشتر از سپرده های بانکی و اوراق بهادار دولتی است .

حسابداری سرمايه گذاری در اوراق قرضه :

و وقتی نرخ بهره بازار بالاتر از نرخ بهره عنوان شده بر روی اوراق مربوطه باشد قیمت فروش این اوراق کمتر از مبلغ اسمی آن است (کسر) .

روش های مستهلک کردن اوراق قرضه :

1- روش خط مستقیم

2- بهره موثر

مبلغ صرف مستهلک شده به شرح زير محاسبه می گردد:

1- محاسبه درآمد بهره :

مانده حساب سرمايه گذاری در

نرخ بهره موثر × اوراق قرضه در اول دوره = درآمد بهره

2- کسر کردن دریافتهای نقدی ازدرآمد

فروش اوراق قرضه خريداری شده :

سرمايه گذاری در سهام و دلایل آن :

حسابداری سرمايه گذاری در سهام :

وجه نقد يا هر نوع دارایی ديگر که به عنوان تقسيم سود تصويب و اعلام می شود بايد به عنوان درآمد ثبت شود .

نحوه ثبت اين فعاليت مالی :

1 دی ماه - سود تقسيمی دريافتی 125000

سودسهام سايرشرکتها وقتی ثبت می شود که صادرکنندگان سهام تقسيم سود را به تصويب برساند تا شرکت آرمان از دريافت سود مطمئن می شود.

در تاريخ 29/12 شرکت کامران از سود سال 1369 را 78000000 اعلام می کند .

سرمايه گذاری در سهام ساير شرکتها 930000

948500= 11500 – 1200× 800 =وجوه نقد دريافتنی

اقل قيمت تمام شده يا قيمت بازار سرمايه گذاری در سهام ساير شرکتها :

ثبت مربوط به زیان تحقق نیافته در پایان دوره :

31/4

نحوه ارائه این حساب در ترازنامه به شرح زیر می باشد :

سرمایه گذاریهای بلند مدت :

سرمایه گذاری در سهام سایر شرکتها 3720000

کسر می شود :

ذخیره افت قیمت سهام سایر شرکتها (120000)

سرمایه گذاری در سهام سایر شرکتها 3600000

در زمان دريافت سود مانده حساب سرمايه گذاری درسهام ساير شركت ها را كاهش می دهد و در زمان واگذاری اين سهام سود يا زيان آن را ثبت می كند .

فروش سهام سایر شرکتها - روش حقوق صاحبان سرمایه :

ممکن است خریدار سهام تعدادی از سهام خود را به فروش برساند ولی باز هم درصد کافی از سهام شرکت مذکور را برای اعمال نفوذ داشته باشد.

چگونه شركت الف شركت ب را كنترل می كند ؟

صورتهای مالی تلفيقی اطلاعات بيشتری را درباره تركيب گزارشات مالی شركت مادر و شركت تابعه به دست می دهد

 

به علاوه هرگاهسهام شركتمادرباسهام شركت تابعه مبادله گرددوياكمتراز 90 درصد سهام شركت تابعهخريداری شود نيز از روش خريد استفاده می گردد.

هرگاه 90 % و يا بيشتر از سهام شركت تابعه از طريق مبادله سهام شركت مادر با سهام شركت تابعه به شركت مادر تعلق گيردو با وجودچند شرط ديگر از روش تجمع منافع استفاده می گردد . در عمل غالب صورتهای تلفيقی با استفاده از روش خريد انجام می گيرد.

تلفيق در زمان خريد ـ مالكيت 100 درصد در موردتلفيق صورت هایمالیوقتی موسسه ای شركت ديگری را خريداری می كند بايد به دو مطلب مهم توجه كرد :

چون در روشخريد فرض براين است كه موسسه ای موسسه ديگر را در یک مقطع زمانی خاص خريداری می كند . لذا دو نكته فوق الذكر منطقی به نظر می رسد

صورت سود و زيان تلفيقی درزمان خريد شركت تابعه همان صورت سود و زيان شركت مادر است .

مرحله 2- با افزايشيا كاهش كليه حسابهای دارایيها و بدهيهای شركت تابعه آنها را بر اساس قيمت بازار تعديل می كنيم .

ممكن است حسابهای متقابلی بين شركت تابعهوجود داشته باشد . در اين صورت بايد اين حسابهای متقابل در ترازنامه تلفيقی حذف گردند .

 

صورتهای مالی مقایسه ای و تجزیه و تحلیل روند :

به طور کلی می توان نتایج زیر را از تجزیه و تحلیل افقی صورت های مالی شرکت به دست آورد :

کاهش مانده حساب وجوه نقد توام با افزایش در مانده حساب اوراق بهادار قابل فروش است .

این امرنشان دهنده آن است که اداره حساب وجوه نقد بهتر شده است چون بخشی از وجوه نقد که راکد بوده است در اوراق بهادار قابل فروش سرمایه گذاری گردیده است

مقایسه روند درصد ممکن است این مطلب را مشخص سازد که افزایش یا کاهش سود ناویژه با افزایش یا کاهش فروش هماهنگی داشته یا خیر .

این شمای کلی مشخص می کند که باید به چه نقاط توجه بیشتری مبذول داشته و جزئیات آن را مورد بررسی قرار داد .

استاندارد کردن صورتهای مالی :

ارتباط اقلام هر صورت مالی با سایر اقلام همان صورت حساب را تجزیه و تحلیل عمودی می نامند .

صورتهای مالی استاندارد و نسبتهای مالی دو وسیله تجزیه وتحلیل عمودی است درصورتهای مالی استاندارد اقلام هر صورت حساب به صورت درصدی از یک قلم اصلی همان صورت حساب نشان داده می شود .

تجزيه وتحليل نسبتهای مالی:

نسبت رابطه بين دو عدد را نشان می دهد كه ازتقسيم يكی از آنها به ديگری بدست مي آيد .

نسبت 1000 به500 مساوی 2 است كه گاهی به آن دوبه يک مي گويند يعنی عدد اول دو برابر عدد دوم است.

تجزیه و تحلیل عملکرد (سود آوری) :

نرخ بازدهی مجموع داراییها ابزاری برای اندازه گیری میزان کارائی مدیریت در استفاده از منابع مصرف شده است .

فرمول محاسبه این نسبت به شرح زیر است :

سود قبل از کسربهره و مالیات= نرخ بازدهی مجموع داراییها

نرخ بازدهی حقوق صاحبان : سرمایه اندازه گیری میزان کارائی مدیریت در استفاده از منابع است که صاحبان سرمایه گذاری کرده اند .

سودسهام ممتاز- سودخالص=نرخ بازدهی حقوق صاحبان سرمایه

اهرم یعنی استفاده از بدهی و سهام ممتاز برای تامین مالی به منظور افزایش نرخ بازدهی قوق صاحبان سرمایه . در هر زمانی که نرخ بازدهی حقوق صاحبان سرمایه بیش از نرخ بازدهی داراییها باشد در این صورت ازاهرم در جهت منافع صاحبان سرمایه استفاده شده است .

ابزاری برای اندازه گیری ایجاد عایدی هر سهم است . نحوه محاسبه این نسبت عبارت است از :

میانگین سهام عادی صادره

 

نسبت قیمت سهام به سود هرسهم یکی ازمهمترین شاخصهای سود آوری سهام عادی است .

فرمول محاسبه این نسبت عبارت است از :

قیمت بازارهرسهم عادی = نسبت قیمت سهام به سود هر سهم

نرخ بازدهی سود تقسیمی :

این شاخص نرخ پرداخت وجوه نقد به صاحبان سهام اجازه می دهد که نرخهای بهره سپرده های بانکی ، اوراق قرضه و سایر اوراق بهادار را با نرخ بازدهی سهام عادی مقایسه کنند .

بررسی توانایی باز پرداخت بدهی :

اعتباردهند گان عادی و باالقوه می خواهند به طور مداوم توانایی باز پرداخت به موقع اصل بدهی و بهره موسسه را اندازه گیری کنند .

توانایی پوشش هزینه بهره نسبتهای بدهی به جمع داراییها و حقوق صاحبان سرمایه به جمع داراییها توانایی باز پرداخت بدهی را نشان می دهند .

نحوه محاسبه به شرح زیر است :

سود قبل از بهره و مالیات = توانایی باز پرداخت بهره

نسبت بدهی به مجموع داراییها : درصدی از داراییها که توسط بدهیها تامین مالی شده است را نشان می دهد .هر مقداراین نسبت بیشتر باشداحتمال عدم توانایی انجام تعهدات در زمان سررسید بیشتر خواهد بود .

نسبت حقوق صاحبان سرمایه به مجموع داراییها :

می توان نسبت حقوق صاحبان سرمایه به جمع داراییها را به صورت زیر به دست آورد .

البته این نسبت را می توان از فرمول زیر نیز محاسبه نمود:

تجزيه و تحليل وضعيت نقدينگی:

سرمايه گذارانو اعتبار دهندگان بلند مدت به سرمايه در گردش مناسب به عنوان شاخصی در توانائیموسسه در پرداخت هزينه بهره و سود مورد انتظار برخورد می كنند .

سرمایه در گردش :

عبارتست از جمع داراییهای جاری منهای بدهیهای جاری

نسبت جاری :

از تقسيم دارایی جاری بر بدهی جاریبدست می آيد و مقدار اين نسبت برای وام دهندگان و اعتبار دهندگان كوتاه مدت اهميت ويژه ایدارد .

دارایی جاری = نسبت جاری بدهی جاری

نسبت سريع :

رابطه بين دارایی هایی كه سريعا می توان آنها را به پول نقد تبديل كرد و بديهی های جاری را نشان می دهد .

اين دارایی ها عبارتند از وجوه نقد ، اوراق بهادار قابل فروش و بدهكاران .

بدهیهای جاری

نسبت گردش موجودی كالا :

اين نسبت نشان می دهد كه در طی دوره مالی چند مرتبه وجوه سرمايه گذاریشده در موجودی كالا گردش داشته است .

قیمت تمام شده کالای فروش رفته = نسبت گردش موجودی کالا

گردش حساب بدهكاران :

اين نسبت نشان می دهد كه ميانگين تعداد دفعات جمع آوری طلبها در طی دوره مالیچند مرتبه بوده است .

فروش نسیه = گردش حساب بدهکاران

متوسط دوره وصول طلب :

اين نسبت به طورتقريب نشان می دهدكه چه مدتی طول می كشد تا طلب های موسسه وصول گردد :

 

تجزيه و تحليل نسبت های مالی :

وقتی می توان از نسبت های مالی به عنوان مبنایی برای تصمیم گیرند استفاده کرد که با استانداردهایی مورد مقایسه قرارگیرند .

يادداشت صورت های مالی :

يادداشت احتمال وقوع :

سايريادداشت توصيفی :

تاثير تورم :

فرمول کلی برای تبدیل داراییهای ثابت(زمین،ماشین آلات وتجهیزات و داراییهای نا مشهود ) به شرح زیر است:

قیمت تمام شده به ریال جاری:

شاخص جاری × قیمت تمام شده دارایی مربوطه

شاخص در زمان خرید دارایی مربوطه

اگر زمينی در سال 1360 به مبلغ 80000000 ريال خريداری شده باشد ارزش آن در سال 1370 عبارت است از :

ارزش زمين در سال 1370 =

شاخص سال 1360

فرض كنيد شاخص سال 1360 5/170 و شاخص 1370، 4/298 باشد :

اقلام غیر پولی :

اقلام پولی :

بستانكارانازاقلام بدهی پولی است . نگهداری اقلام بدهیپولی دردوران تورمباعث بدست آمدن سود ناشی از قدرت خريد می گردد.

حسابداری قيمت جاری :

برای اندازه گيری دارایيها بجای قيمت تمام شده تاريخی يا قيمت تمام شده تعديل يافته باسطح قيمتها از قيمت جايگزينی استفاده می شود .

زيررا به صورتقيمت جاری نشان دهند :

1- سود خالص بر اساس هزينه ها به قيمت جاری .

2- قيمت جاری موجودی كالا،زمين،ساختمان،ماشين آلات ، تجهيزات در پايان دوره .