مقاله تلومر ها، انتهای کروموزوم و آنزیم تلومراز به عنوان نشانگر های زیستی سرطان

چکیده/ تلومرها یا ترکیبات نوکلئوپروتئینی، کمپلکس هایی هستند که در انتهای کروموزوم های خطی یوکاریوتی قرار گرفته و دارای وظایف حیاتی بسیاری از جمله حفاظت از انتهای کروموزوها، تکمیل همانندسازی انتهای کروموزوم ها، معیاری برای مدت زمان زنده ماندن سلول، سازمان دهی صحیح کروموزوم ها در هسته، تنظیم بیان برخی ژن ها و غیره می باشند. در طی هرتقسیم سلولی بدلیل وجود مشكل انتهایی همانندسازی، طول تلومرها پیوسته کاهش می یابد که سبب توقف چرخه سلولی می گردد. از اینرو تلومرها به عنوان ساعت کنترل کننده درونی، تعداد تقسیمات سلولی را تعیین می کنند. تلومراز آنزیمی ریبونکلئوپروتئینی دارای فعالیت رونویسی معکوس می باشد که با اضافه کردن توالی تکراری DNA به انتهای ۳ رشته DNA سبب حل این مشکل می شود. در حدود ۹۰٪ از سلولهای سرطانی دارای فعالیت بالای تلومرازی می باشند که سبب می شود این سلولها دارای رشد نامیرا باشند. برخلاف این سلولها، سلولهای سوماتیکی دارای فعالیت بالایی می باشند. بنابراین تجزیه فعالیت تلومراز سلولهای سرطانی می تواند بعنوان ابزار تشخیص باشد

کروموزوم های خطی به منظور همانندسازی کامل باید مشکل انتهایی همانندسازی خود را رفع کنند، DNAپلی مرازها قادر به رفع این مشکل نبوده و نیاز به آنزیم ریبونوکلئوپروتئینی به نام تلومراز است (۱)، تلومراز دلیل عمده نامیرایی سلول، و ترکیب کلیدی سلول های سرطانی است (۸). در حدود بیش از ۹۰ درصد از سلولهای نامیرا و در اغلب سلول های سرطانی این آنزیم دارای فعالیت زیادی است (۲).

وجود بسیار زیاد این آنزیم در سلولهای سرطانی به عنوان نشانگر زیستی (۸) و نیز عدم حضور آن در سلول های نرمال بعنوان یک هدف مناسب برای داروهای ضدسرطان تلقی می شود (3). درمان سرطان از دیرباز مورد توجه اغلب محققان بوده به طوری که با مهار کردن آنزیم تلومراز این سلول ها می توان آنها را به طرف کاهش قدرت سلولی یا القاء مرگ سلولی سوق داد (۷٫۹).