چکیده

طراحی مدلی جهت ارزیابی آمادگی اجرای شش سیگما در شرکت‌ها

مطالعه موردی: شرکت ایستاوین

به کوشش

سیده مریم صفی نیا

در سال‌های اخیر، میل روزافزونی به استفاده از فنون شش سیگما پدید آمده است، در دنیای رقابتی امروز شش سیگما می‌تواند برگ برنده شرکت‌ها برای بهبود کیفیت و کاهش هزینه‌ها باشد. شش سیگما یک سیستم جامع و انعطاف‌پذیر برای دستیابی، حفظ و حداکثر کردن موفقیت سازمان است که اگر به‌طور منطقی بکار گرفته شود، سبب ارتقای عملکرد فرایندها خواهد شد. این ابزار در سازمان‌هایی که برای شش سیگما آماده هستند بسیار بهتر کار می‌کند. شرکت ایستاوین جهت همگام بودن با سایر شرکت‌های موفق و رقابت با آن‌ها شرکت خواستار ارزیابی سنجش آمادگی خود برای اجرای شش سیگما جهت حفظ و حداکثر کردن موفقیت سازمان هست. در این تحقیق طراحی مدلی جهت ارزیابی آمادگی شش سیگما در شرکت‌ها که در این شرکت نیز قابل‌استفاده خواهد بود ارائه می‌شود. بدین منظور ابتدا به شناسایی شاخص‌های ارزیابی آمادگی شش سیگما از طریق غربالگری فازی پرداخته شد که در این مرحله جامعه آماری خبرگان دانشگاهی درزمینه شش سیگما بوده‌اند. در باقی مراحل پژوهش جامعه آماری شامل خبرگان شرکت ایستاوین بوده است. سپس به تعیین روابط بین این شاخص‌ها از طریق مدل‌سازی ساختاری تفسیری پرداخته‌شده، بعدازآن درجه اهمیت و وزن شاخص‌های شناسایی‌شده موردبررسی قرار گرفت، در این مرحله به رتبه‌بندی ابعاد ارزیابی آمادگی اجرای شش سیگما پرداختیم که به ترتیب ابعاد «رهبری و چشم‌انداز»، «انتخاب درست» و «مدیریت بهبود و فرایند» دارای اهمیت بیشتری بودند؛ و در آخر به بررسی وضعیت کنونی شاخص‌‌ها در شرکت ایستاوین پرداخته شد که در این مرحله شاخص‌های «درک منطق پشت شش سیگما توسط افرادی که قرار است در پروژه جهت اجرای شش سیگما کار کنند»، «ثبات اصول و نظرات مدیر ارشد/رهبر»، «استفاده از معیارهای انتخاب افراد مناسب برای آموزش و اجرای پروژه» و «متعهد بودن مدیر ارشد/رهبر شرکت به عملی ساختن شش سیگما» دارای اهمیت بیشتری بودند.

واژگان کلیدی: شش سیگما، شرکت ایستاوین، غربالگری فازی، معادلات ساختاری تفسیری، فرآیند تحلیل شبکه فازی.

فهرست مطالب

عنوان صفحه

فصل اول:کلیات پژوهش

1-1- مقدمه. 2

1-2- مسئله اساسی پژوهش.... 3

1-3- اهمیت و ضرورت پژوهش.... 4

1-4- اهداف پژوهش.... 5

1-4-1- هدف اصلی این پژوهش عبارت است از:5

1-4-2- اهداف فرعی این پژوهش عبارت‌اند از:5

1-5- سؤال‌های پژوهش.... 5

1-6- تعریف واژه‌ها و اصطلاحات کلیدی پژوهش.... 6

1-6-1- شش سیگما6

1-6-2- سیگما6

1-6-3- دیمایک... 6

1-7- خلاصه فصل.. 7

عنوان صفحه

فصل دوم:ادبيات و پيشينه پژوهش

2-1- مقدمه. 9

2-2- مباني نظری.. 10

2-2-1- مفهوم سیگما10

2-2-2- منحنی توزیع نرمال.. 11

2-2-3- مفهوم شش سیگما13

2-2-4- شش سیگما در مقابل سه سیگما16

2-2-5- تاریخچه. 18

2-2-6- روششناسی دیمایک... 19

2-2-7- ابزارهای مورداستفاده در شش سیگما23

2-2-8- عوامل اجرائی شش سیگما24

2-2-9- شاخص نسبت کارایی فرآیند:25

2-3- پیشینه پژوهش.... 27

2-3-1- پیشینه داخلی.. 27

2-3-2- پیشینه خارجی.. 31

2-4- جمع‌بندی فصل.. 47

عنوان صفحه

فصل سوم:روش‌شناسی پژوهش

3-1- مقدمه. 49

3-2- نوع و روش تحقیق.. 49

3-3- جامعه و نمونه آماري.. 50

3-3-1- درباره شرکت ایستاوین.. 51

3-4- مراحل و فرایند اجرای پژوهش.... 51

3-5- منابعگردآورياطلاعات.. 52

3-6- روش تجزیه‌وتحلیل دادهها53

3-6-1- تئوری مجموعه فازی.. 53

3-6-2- غربال‌سازی فازی.. 55

3-6-3- مدل‌سازی ساختاریتفسیری.. 58

3-3-6-1- روش مدل‌سازی ساختاری تفسیری.. 60

3-6-4- فرايندتحليلشبکه‌ای فازی.. 62

3-7- جمع‌بندی فصل.. 68

فصل چهارم:تجزیه‌وتحلیل داده‌ها70

4-1- مقدمه. 70

4-2- شناسایی شاخص‌های ارزیابی آمادگی شش سیگما71

4-2-1- تعیین درجه اهمیت شاخص‌ها توسط خبرگان دانشگاهی.. 71

عنوان صفحه

4-2-2- نهایی سازی شاخص‌ها75

3-4- مدل‌سازی ساختاری تفسیری.. 81

4-3-1- تعیین روابط بین ابعاد. 81

4-3-1-1- به دست آوردن ماتریس ساختاری روابط درونی متغیرها82

4-3-1-2- به دست آوردن ماتریس دستیابی اولیه ابعاد. 83

4-3-1-3- تشکیلماتریسدستیابینهایی.. 83

4-1-3-4- تعيين سطح و اولويت ابعاد. 84

4-3-1-5- ترسیم مدل ابعاد. 85

4-3-8- ترسیم مدل نهایی ارزیابی آمادگی اجرای شش سیگما در شرکت‌ها85

4-4- تعیین ضریب اهمیت شاخص‌ها87

4-4-1- تشکیلساختارسلسله‌ای.. 88

4-4-2- تشکیلماتریسمقایسه‌ایزوجی.. 90

4-4-3- محاسبهاعدادفازیمثلثی.. 94

4-4-4- تشکیلماتریسمتقابلقطعیفازی.. 96

4-4-6- فازیزدایی.. 97

4-4-7- بیمقیاسسازی.. 98

4-4-8- محاسبه نرخ ناسازگاری.. 110

4-5- وضعیت آمادگی شرکت ایستاوین برای اجرای شش سیگما110

4-6- جمع‌بندی و نتیجه‌گیری.. 113

عنوان صفحه

فصل پنجم:نتایج و یافته‌های پژوهش

5-1- مقدمه. 116

5-2- نتیجه‌گیری.. 117

5-2-1- شناسایی عوامل ارزیابی آمادگی اجرای شش سیگما در شرکت ایستاوین.. 117

5-2-2- بررسی روابط میان ابعاد و شاخص‌های آمادگی اجرای شش سیگما
در شرکت‌ها117

5-2-3- بررسی درجه اهمیت (اولویت) وزن ابعاد و شاخص‌های آمادگی اجرای
شش سیگما در شرکت‌ها و بحث درزمینه نتایج.. 117

5-2-3- بررسی وضعیت حال حاضر شاخص‌ها در شرکت... 118

5- 3- بحث و بررسی.. 118

5-4- موانع و محدودیت‌های تحقیق.. 121

5-5- پیشنهاد‌های و راهکارهای پژوهش.... 122

5-5-1- پیشنهاد‌های کاربردی.. 122

5-5-1- پیشنهاد‌های پژوهشی.. 124

منابع و مأخذ

منابع فارسی.. 125

منابع انگلیسی.. 128

عنوان صفحه

پیوست‌ها

پیوست 1- مراحل شناسایی روابط میان شاخص‌های هر یک از ابعاد. 132

پیوست 2- پرسشنامه غربالگری فازی.. 144

پیوست3- پرسشنامه مدل‌سازی ساختاری تفسیری.. 150

پیوست4- پرسشنامه شماره 1 فرایند تحلیل شبکه‌ای فازی.. 165

پیوست5- پرسشنامه شماره 2 فرایند تحلیل شبکه‌ای فازی.. 177

پیوست6- پرسشنامه سنجش وضعیت شرکت... 209

فهرست جداول

عنوان صفحه

جدول 2-1- ابزارهای مورداستفاده در شش سیگما23

جدول 2-2- شاخص‌های ارزیابی آمادگی شش سیگما ناب.. 38

جدول 2-3- شاخص‌های ارزیابی آمادگی شش سیگما40

جدول 2-4 متغیرهای آمادگی اجرای شش سیگمای حاصل از پیشینه. 41

جدول 3-1 پرسشنامه‌های تحقیق.. 52

جدول 3-2 فضای کیفی – زبانی برای ارزیابی معیارها و تعیین درجات اهمیت آن‌ها56

جدول 2- 6: شاخص ناسازگاری تصادفی.. 67

جدول4-1 نظرات خبرگان در مرحله غربال‌سازی فازی.. 72

جدول4-2 نهایی سازی شاخص‌های پژوهش.... 75

جدول4-3 شاخص‌های شناسایی‌شده حاصل از غربال‌سازی فازی.. 80

جدول 4-4 ماتریس ساختاری روابط درونی ابعاد. 82

جدول 4-5 ماتریس دستیابی اولیه ابعاد. 83

جدول 4-6ماتریس دستیابی نهایی ابعاد. 84

جدول 4-7 تعیین سطوح ابعاد. 84

جدول 4-8 ماتریس مقایسات زوجی خبرگان برای شاخص‌های ارزیابی آمادگی
اجرای شش سیگما90

عنوان صفحه

جدول4-9 ماتریس اعداد فازی مثلثی.. 95

جدول4-10 ماتریس متقابل قطعی فازی.. 96

جدول 4-11 وزن فازی ماتریس متقابل قطعی فازی.. 97

جدول4-12 فازی زدایی.. 97

جدول4-13بی مقیاس سازی وزن ابعاد. 98

جدول4-14 اوزان شاخص‌های هر یک از ابعاد نسبت به هدف.. 99

جدول 4-15 اوزان هریک از ابعاد نسبت به بعد موردنظر. 101

جدول4-16 اوزان هر یک از شاخص‌های بعد «رهبری و چشم‌انداز» نسبت به شاخص
موردنظر. 102

جدول4-17 اوزان هر یک از شاخص‌های بعد «استراتژی شرکت» نسبت به شاخص
موردنظر. 103

جدول4-18 اوزان هر یک از شاخص‌های بعد «مدیریت و بهبود فرایند» نسبت به
شاخص موردنظر. 103

جدول4-19 اوزان هر یک از شاخص‌های بعد «انتخاب افراد درست» نسبت به شاخص
موردنظر. 104

جدول4-20 اوزان هر یک از شاخص‌های بعد «تعهد مدیریت و منابع» نسبت به شاخص
موردنظر. 104

جدول4-21محاسبه اوزان ابعاد. 105

جدول4-22 محاسبه اوزان شاخص‌ها106

جدول4-23 وزن‌های حاصل از مراحل تحلیل شبکه‌ای فازی.. 108

جدول 4-24: نرخ ناسازگاری.. 110

جدول4-24 محاسبه وضعیت حال حاضر شاخص‌ها در شرکت... 111

فهرست جداول

عنوان صفحه

شکل 2-1- کیفیت علت است نه اثر. 14

شکل 2-2 روند تاریخی که منجربه ایجا روش شناسی شش سیگما شده است... 18

شکل 2-3 چرخه دیمایک... 20

شکل 2-4 مراحل شش سیگما22

شکل 2-6 مدل پیادهسازی شش سیگما34

شکل 2-7 مدل نهایی ترکیبی ارزیابی آمادگی شش سیگما36

شکل 3-1 تفاوت ساختاری فرآیند تحلیل سلسله‌مراتبی و فرایند تحلیل شبکه‌ای.. 63

شکل 4-1روابط میان ابعاد ارزیابی آمادگی اجرای شش سیگما85

شکل 4-2 مدل نهایی ارزیابی آمادگی اجرای شش سیگما در شرکت‌ها86

شکل 4-3ساختار سلسله‌ای فرایند تحلیل شبکه‌ای.. 89

فصل اول

کلیات پژوهش

1- مقدمه

جهانی‌شدنوسرعتعملدردسترسيبهاطلاعات،توليدوخدمات،شیوهراهبريتجارتمشتريانراتغييردادهاست.مدل­هايقديميتجارتديگرعملينيستچراکهمحيطرقابتامروز،جاييبراياشتباهباقينگذاشتهاست.ششسيگماو عواملكيفيتآن،به‌عنوانفرهنگيجديددرعرصهرضايتمنديمشتريانقلمدادمي­گردد (نیک‌دل و همکاران، 1385).

درسال­هایاخیر،میلروزافزونیبهاستفادهازفنون ششسیگماپدیدآمدهاست (فوستر[1]، 2007: 7)وبسیاریازسازمان­هایپیشرو نظیرموتورولا[2]،جنرالالکتریک[3]وکداک[4]به‌خوبیآنرا تجربهکرده­اند (آذر و همکاران، 1387: 1). در کشور ما نیز همگام با سایر کشورهای جهان فعالیت­های ارزنده­ای در خصوص پیاده­سازی و اجرای این روش­شناسی صورت گرفته است. بسیاری از صنایع بزرگ کشور مانند صنایع خودروسازی، صنایع پتروشیمی، صنایع دفاع و بسیاری از واحدهای تولیدی و خدماتی دیگر ازاین‌رویکرد به‌طور موفقیت­آمیزی استفاده نموده­اند (مرکز تحقیقات سازمان بنادر و کشتیرانی، 1386: 3). به نظر می‌رسد شش سیگما ابزاری جذاب برای بهبود فرایندها در سازمان‌ها می‌باشد. این ابزار در سازمان‌هایی که برای شش سیگما آماده هستند بسیار بهتر کار می‌کند (روهاندا، هنسلی و دبی[5]، 2005: 95). بخش مهمی از آغاز یک پروژه شش سیگما موفق، توانایی شرکت برای سنجش آمادگی‌اش برای پروژه شش سیگما به همراه توانایی‌اش برای انتخاب ابزار مناسب جهت شروع ایجاد سیستم شش سیگما است (روهاندا و همکاران، 2005: 82).

شش سیگما یک سیستم جامع وانعطاف­پذیر برایدستیابی،حفظوحداکثرکردنموفقیت سازمان است که اگر به‌طور منطقی بکار گرفته شود، سببارتقای عملکردفرایندهاخواهدشد (آذر و همکاران، 1387: 1).

شش سیگما ویژگی‌هایی درخور توجه دارد، اول آنکه با تأکید بر محدود کردن بهبودها به پروژه‌های کوچک، تلاش می‌نماید تا با نگاهی مستمر به بهبود بنگرد، ثانیاً یافتن شاخص‌های کمیت‌پذیر و سپس تبدیل آن‌ها به اعداد و ارقام پولی، تحلیل‌پذیری راحت‌تری را برای مدیریت مؤسسات فراهم می‌نماید. در این تحقیق سعی می‌شود با در نظر گرفتن شرایط گفته‌شده و متناسب با شرکت موردمطالعه چارچوب جامع جدیدی از عوامل ارزیابی آمادگی شش سیگما تهیه‌شده و بر اساس آن آمادگی شرکت ایستاوین جهت پیاده‌سازی شش سیگما ارزیابی شود.

1-2- مسئله اساسی پژوهش

شرایط خاص اقتصادی که امروزه شرکت­های فعال در آن‌ها به رقابت مشغول هستند، نیاز مبرمی را جهت استفاده از ابزارهایی برای بهبود کیفیت و تطبیق با شرایط اقتصادی ایجاب می‌کند. توجه به مقوله کیفیت در چنین جوی، در رأس تفکر نظریه‌پردازان و مدیران برجسته جهان قرارگرفته است، مدیران با شرایطی از قبیل عدم وجود سرمایه، نیاز به کاهش هزینه­ها و فروش بیشتر محصولات خود مواجه­اند و لازم است در شرایط متغیر و ناپایدار اقتصادی، سازمان خود را به نحوی راهبری نمایند که قادر به پاسخگویی به تمام نیازها باشند. روش شش سیگما به‌عنوان یکی از روش­های کیفی است که اجرای آن تأثیر مثبت فراوانی در افزایش سطح کیفیت، کاهش هزینه و ارتقای رضایت مشتری داشته است، همچنین این روش به‌عنوان یکی از پیشرفته­ترین مباحثی است که در حال حاضر سرآمد اهداف سازمان­های بزرگ دنیا قرارگرفته است (صالحی صدقیانی و روستایی، 1384: 27). اکثر سازمان‌‌هایی که در مسیر استقرار شش سیگما گام برداشته‌اند در راستای هدف حصول به شش سیگما برنامه‌هایی 6 تا 10 ساله داشته‌اند. با این وجود، در صورتی که مقدمات کار به نحو مناسبی فراهم شود، شرکت‌ها در طی مدت کوتاهی پس از شروع فعالیت نیز می توانند منافع مالی مناسبی از این پروژه‌ها استحصال نمایند (نیک‌فرجام و نورالنساء، 1388: 6).

شرکت ایستاوین جهت همگام بودن با سایر شرکت­های موفق و رقابت با آن‌ها (با توجه به رشد چشمگیر رقبای داخلی در سال­های اخیر) و در جهت ارائه کیفیت برتر و تولید پنجره­های خاص و ارائه خدمات بهتر و همچنین تمایل بالای مدیران ارشد شرکت خواستار ارزیابی سنجش آمادگی خود برای اجرای شش سیگما جهت حفظوحداکثرکردنموفقیتسازمان می­باشد. در این تحقیق طراحی مدلی جهت ارزیابی آمادگی اجرای شش سیگما در شرکت‌ها که در این شرکت نیز قابل‌استفاده خواهد بود ارائه می‌شود.

1-3- اهمیت و ضرورت پژوهش

پیاده‌سازی شش سیگما به بهبود و حفظ کیفیت، از بین بردن ضایعات و افزایش سود کمک می‌کند (راجکومار و رامش[6]، 2014: 66) و این‌‌ها از مهم‌ترین اهداف شرکت ایستاوین به شمار می‌آیند.

برای دستیابی به کیفیت مطلوب و برای این‌که بتوان تغییرات کیفیتی محصول را در جهت مطلوب هدایت کرد، باید ابتدا این تغییرات را شناخت و سپس علل پیدایش آن را تشخیص داد. اگرچه تعداد این تغییرات زیاد است، ولی منطقی­تر آن است که از بین آن‌ها مهم‌ترین و تعیین‌کننده‌ترین عوامل موردتوجه قرار گیرد و به‌طور فراگیر و جامع، کل سازمان در جهت رفع آن اقدام کند (خوبیاری، 1382: 20).

عدم آمادگی برای اجرای شش سیگما منجر به نا­­امیدی میان کارکنان، مقاومت و مخالفت (فردی یا سازمانی یا حتی سیاسی) در سطوح مختلف میان کسب­و­کار و پریشانی­ای که منجر به فقدان خط سیری برای فرایند بهبود مستمر می‌شود، خواهد شد (آنتونی[7]، 2014: 258).چاندرا[8] (2008) یکی ازدلایلشکستبرنامه‌هایششسیگمارا عدماجرایصحیحآنمی­داند (ذگردی و همکاران، 1389: 50)بدیهی است ارزیابی مدلی جهت ارزیابی آمادگی شرکت جهت اجرای شش سیگما می‌تواند کمک شایانی برای اجرای صحیح شش سیگما باشد.

از آنجائی که اجراي برنامه‌های شش سيگما در شرکت‌های ايراني به‌طور گسترده مورد استقبال قرارگرفته و تجربه‌ها نشان داده كه به‌کارگیری برنامه‌های شش سيگما براي فرهنگ صنعتي ايران بسيار مؤثر است، لذا توجه عمیق‌تر و درعین‌حال جامع‌تر نيز به آن احساس مي‌گردد (کزازی و ساروخانی، 1384: 1). بنابراين نتايج اين تحقيق، مديران ايراني را قادر خواهد ساخت تا بتوانند با توجه به امكانات و محدوديت‌هاي سازماني خود تصميمات بهتر و آگاهانه‌تری درزمینه‌ی چگونگي اجراي مؤثر برنامه‌هاي شش سيگما اتخاذ نمايند. امید است با اجرای شش سیگما، بهبودهایی حاصل‌شده و بسیاری از دل‌مشغولی‌ها و نگرانی‌های مدیران ارشد شرکت ایستاوین رفع شده و به رشد بیش‌ازپیش شرکت کمک کند. جهت اجرای شش سیگما بهتر است قبل سرمایه‌گذاری بدین منظور آمادگی اجرای شش سیگما مورد ارزیابی قرار گیرد. در این تحقیق سعی بر این است تا با طراحی مدلی جهت اجرای شش سیگما در شرکت‌ها (بامطالعه موردی در شرکت ایستاوین) نقشه راهی برای مشاورین و استراتژیست‌های مربوطه برای ارزیابی آمادگی اجرای این رویکرد قبل از سرمایه‌گذاری بدین منظور، طراحی گردد.

1-4- اهداف پژوهش

این پژوهش دارای یک هدف اصلی و چهار هدف فرعی است.

1-4-1- هدف اصلی این پژوهش عبارت است از:

ارائه مدلی برای ارزیابی آمادگی شرکت جهت اجرای شش سیگما

1-4-2- اهداف فرعی این پژوهش عبارت‌اند از:

1. شناسایی شاخص‌های ارزیابی آمادگی[9] جهت اجرای شش سیگما
2. تعیین روابط بین شاخص‌های شناسایی‌شده
3. تعیین ضریب اهمیت شاخص‌های شناسایی‌شده
4. بررسی وضعیت آمادگی شرکت ایستاوین برای اجرای شش سیگما

1-5- سؤال‌های پژوهش

عوامل ارزیابی آمادگی برای اجرای شش سیگما چه عواملی هستند؟

1. چه رابطه­ای میان عوامل شناسایی‌شده برقرار است؟
2. میزان اهمیت شاخص‌های شناسایی‌شده چقدر است؟
3. وضعیت آمادگی شرکت ایستاوین برای اجرای شش سیگما چگونه است؟

1-6- تعریف واژه‌ها و اصطلاحات کلیدی پژوهش

-6-1- شش سیگما

شش سیگما پیگیری مجدانه و سخت‌کوشانه برای کاهش انحرافات در تمام فرایندهای حساس و مهم در راستای دستیابی به بهبود جهشی و مستمر، به‌گونه‌ای که این بهبودها تأثیرگذار بر تمام سطوح زمانی باشد و درنهایت رضایت‌مندی مشتریان را افزایش دهد، تعریف می‌شود (آذر و همکاران، 1387: 4).

1-6-2- سیگما

یک حرف یونانی است که برای بیان انحراف استاندارد یک توزیع احتمالی مورداستفاده قرار می‌گیرد. انحراف استاندارد، معیاری از پراکندگی مشاهدات یک توزیع احتمالی از داده­هاست (عاطفی، 1386: 37).

1-6-3- دیمایک

یک سیستم بهبود برای فرایندهایی است که خارج از حدود مشخصه قرار می­گیرند و ما به دنبال افزایش بهبود آن‌ها هستیم (داوود ساروخانی، 1384: 48). رایج­ترین روش‌شناسی در شش سیگما، روش­شناسی دیمایک است که شامل پنج مرحله تعریف مسئله، اندازه­گیری و سنجش، تجزیه‌وتحلیل، بهبود و کنترل می­باشد (چن و لیو[10]، 2009: 445)

-7- خلاصه فصل

در این فصل، ابتدا بابیان مسئله و اهمیت و ضرورت آن، به لزوم انجام این تحقیق (قبل از اجرای شش سیگما بهتر است ارزیابی آمادگی آن انجام گیرد) پرداخته شد. سپس اهداف پژوهش شامل شناسایی شاخص‌های ارزیابی آمادگی جهت اجرای شش سیگما، تعیین روابط بین شاخص‌های شناسایی‌شده، تعیین ضریب اهمیت شاخص‌های شناسایی‌شده و بررسی وضعیت آمادگی شرکت ایستاوین برای اجرای شش سیگما ارائه گردید و پرسش‌هایی برای رسیدن به این اهداف مطرح شدند. درنهایت نیز تعاریفی برای واژگان کلیدی پژوهش ارائه گردید. در فصل بعد، پیشینه نظری و همچنین پیشینه تجربی، چه در داخل و چه خارج از ایران بررسی خواهد شد و درنهایت نیز به جمع‌بندی پیشینه به‌منظور شناسایی شباهت‌ها، تفاوت‌ها و خلأ‌های موجود در ادبیات پرداخته خواهد شد.