پیشگفتار:

و) معرفي كوتاه منابع و مآخذ عمده دوره سامانيان

1- تاریخ گردیزی

2- تاریخ بخارا

3- تجارب الامم و تعاقب الهمم

4- تاریخ کامل یا تاریخ بزرگ اسلام و ایران

5- تاریخ یمینی یا تاریخ عتبی

6- تاریخ بیهقی معروف به تاریخ مسعودی

7- طبقات ناصری (تاریخ ایران و اسلام)

8- تاریخ سیستان

9- تاریخ طبرستان

10- احسن‌التقاسیم فی‌ معرفه‌الاقالیم

11- صوره‌الارض

12- سفرنامه ابن‌حوقل

13- اشکال‌العالم

14- اشکال‌العالم

15- مجمل‌التواریخ

16- الفهرست

17- نامه آل سامان

18- ادموند کلیفورد باسورث

19-

تاریخ غزنویان

20- و.و. بار تولد

21- ریچارد. ن. فرای

22- برتولد اشپولر

ي )سخني چند از دانشمندان و محققان درباره سامانيان :

 2-1 خاستگاه سامانیان

2- 2 دستیابی آل سامان بر امارت ماوراءالنهر و استقرار اولیه

 

نصربن احمد (نصر اول) در مرکزیت سمرقند:

الف) امارت اسماعيل بن احمد 279

295 هجري قمري

ب) امارت احمدبن اسماعيل ساماني

ج) امارت ابوالحسن نصربن احمد 301

332)

د) ابومحمد نوح‌بن نصربن احمد (331 ـ 343)

 

ذ) امارت منصوربن نوح (منصور اول)

ر ) دوران امارت ابوالقاسم نوح‌بن منصور (366 ـ 387 ﻫ ق):

ز ) دوران امارت ابوالعارث منصور بن نوح ( 387

389 ه )

 

 و ) انقراض دولت سامانی در سال 389 هـ

2

ب) وزارت ابوالفضل محمدبن عبیدالله بلعمی

ج) وزارت ابو علي جيهاني :

د) وزارت ابو طيب مصعبي ابو طيب محمد بن حاتم مصعبي

ذ) وزارت ابوالفضل محمد سلمی مروزی (حاکم جلیل)

ر ) وزرای دوران عبدالملک‌بن نوح

ط ) وزارت در عصر منصور اول سامانی:

ظ) وزراي عهد نوح بن منصور

 

هـ ) وزرا و تغييرات پياپي در زمان منصور بن نوح

 دیوان سالاری و تشکیلات اداری

الف) دیوان وزارت :

ب) دیوان خراج یا استیفا :

ج) دیوان اِشراف :

د) دیوان رسائل :

ذ) دیوان شُرطه :

ر) دیوان بَرید

ز) دیوان قضا :

ط) دیوان حِسبه :

ظ) دیوان اوقاف :

و ) دیوان سپاه :

هـ ) دیوان مملکۀ خاصه :

ي ) دیوان آب :

علوم ادبيه : ( الف

4-2 جغرافیای سیاسی قلمرو سامانیان

4-3سرزمين ماوراءالنهر:

4- 3

 

4-4 شهر سمرقند :

4-5 بخارا

5-1منابع اقتصادي

5-2مسكوكات دوره ساماني:

6-2 روابط سامانیان و آل بویه و آل‌ زیاد

 علل انقراض و فروپاشی دودمان سامانی »

7-1 دولتهای تیولداری

7-2 دومین علت عمده از علل انقراض این سلاسه زوال دستجات دهقانان بود . و این به

چند طریق صورت می گرفته است :

7-3 سومین علت از علل انقراض دولت سامانی مسئله نفوذ ترکان می باشد

7-4 چهارمین علت از علل انقراض سامانیان مسئله مرزها است

پنجمین عامل از عوامل انقراض سامانیان

7-6 عوامل دیگر و پنهان علل سقوط سامانیان از دیدگاه محققین :

و.......

آل سامان پیش از طاهریان در منطقه خراسان صاحب اقتدار و امارت شدند. هر چند این اقتدار بصورتی محدود و محلی بود لیکن نشانگر پیشینه و قدمت متقدم این خاندان بر دیگر خاندانهای حکومتی خراسان است.

سابقه سیاسی فرزندان سامان به آغاز قرن دوم ﻫ / هشتم میلادی بر می‌گردد. اینان در منطقه ماوراءالنهر صاحب قدرت محلی شدند تا اینکه حوادث و کشمکش های سیاسی ـ نظامی خراسان منجر به ورود خاندانهای صاحب اقتدار به صحنه و حمایت از خلیفه عباسی شد. این قضیه عامل اساسی در ظهور حکومتهای ایرانی بعد از اسلام است.

به تعبیر دیگر ایرانیان در قبال ورود اسلام خاضعانه سر تسلیم و آغوش به استقباال گشودند. لیکن عملکرد نژادپرستانة خلافت اموی موجب ظهور ناخشنودی و نارضایتی ایرانیان شد. این نهضتهای ایرانی سرآغاز برپایی حرکتی عظیم بنام سیاه‌جامگان به رهبری ابومسلم شد. اما چون ابومسلم خود به عنوان نخستین قربانی این دعوت درآمد ایرانیان مبادرت به اعتراض کرده و قیامهای سیاسی ـ نظامی و دینی برپا ساختند. لیکن با قهر و غضب و تحرکات نظامی نمی‌توان به آمال و خواسته‌ها رسید. اگر تحولات، فاقد پایه‌های اساسی فکر و اندیشه باشد قطعاً راه به جایی نخواهند برد.

و......